Centrum Informacyjne Rządu (CIR):

Rok Rodziny:

„Forum dla Rodziny” w Kancelarii Premiera

Debata plenarna z udziałem premiera Donalda Tuska, sześć paneli tematycznych, ponad 300 zaproszonych gości, w tym organizacje pozarządowe, eksperci, samorządowcy i przedstawiciele rządu. Tak wyglądał dzień poświęcony polityce prorodzinnej w Kancelarii Premiera.

W programie środowego wydarzenia, oprócz spotkania plenarnego, odbyło się sześć paneli tematycznych:

- Miejsce do mieszkania

- Rodzina i praca

- Przedszkole i szkoła

- Bezpieczna rodzina

- Tato polski

- Rodzina wielopokoleniowa i wielodzietna

Miejsce do mieszkania – miejsce do życia – czyli jak budować system mieszkań odpowiedni dla wszystkich.

W czasie panelu rozmawiano m.in. o tym, jak konstruować przestrzeń publiczną dostępną dla wszystkich, a także o roli sektora publicznego w dostępności mieszkań.

Minister Sławomir Nowak podsumował program „Rodzina na Swoim”, dzięki któremu wsparto zakup ponad 190 tys. Mieszkań. Przedstawił też założenia nowego Programu „Mieszkanie Dla Młodych” (MdM). – Rząd dokłada do mieszkalnictwa ok.13,5 mld rocznie, co razem z wydatkami samorządów na poziomie 16 mld pokazuje skalę nakładów finansów państwa, a które w dalszym ciągu są niewystarczające, aby zaspokoić istniejący deficyt mieszkaniowy – mówił.

Minister Nowak podkreślał, że kluczowe dla programu MdM jest wsparcie tych, którzy zdecydują się na dziecko. Podkreślił też, że podwyższono metraż mieszkań, które będą objęte programem (do 85 m2 dla mieszkań i do 110 m2 dla domów).

Kazimierz Kirejczyk, ekspert rynku mieszkaniowego, zaznaczył, że problemu mieszkań nigdzie nie udało się rozwiązać na zasadach tylko wolnorynkowych. Jak zauważył, polityka państwa powinna być aktywna w tej dziedzinie.

Problem tego, na ile polityka mieszkaniowa rozstrzyga problemy demograficzne przedstawiła prof. Irena Kotowska z Instytutu Statystyki i Demografii SGH. – Z badań wynika, że posiadanie własnego mieszkania pomaga tym, którzy planują zostać rodzicami, pozwala wcześniej zrealizować swoje plany – powiedziała.

Przedstawicielami samorządów byli Rafał Zając, wiceprezydent Stargardu Szczecińskiego oraz Andrzej Nowakowski, prezydent Płocka. To właśnie ci samorządowcy w swoich miastach zastosowali rozwiązania pozwalające na zmniejszenie deficytu mieszkalnictwa:

- Towarzystwa Budownictwa Społecznego,

- mieszkalnictwo wspomagane,

- system obniżek czynszu,

- system dodatków mieszkaniowych.

Paneliści zgodzili się, że nie ma systemu w którym rząd centralnie mógł zaspokoić wszystkie potrzeby mieszkaniowe obywateli.

Rodzina i praca – to się da pogodzić! – czyli jak ułatwić mamom i tatom godzenie pracy z rodzicielstwem.

Małgorzata Marcińska, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, przedstawiła inicjatywy ministerstwa wprowadzone w życie w ciągu ostatnich lat. Jak podkreślała, działania legislacyjne skierowane do rodziców takie jak znaczne wydłużenie urlopów macierzyńskich, czy zwiększenie finansowania opieki instytucjonalnej nad dziećmi, są bez precedensu. Dzięki środkom budżetowym i pochodzącym z funduszy europejskich udało się w ciągu zaledwie 3 lat niemal podwoić ilość miejsc w żłobkach.

Romuald Garczewski, burmistrz Strzeszowa, dzielił się swoimi doświadczeniami w budowie żłobka. Przedstawiając wyzwanie jakim jest dla małej gminy taka inwestycja, zaapelował do innych gmin o podobne działania. Drugim przykładem funkcjonowania inicjatyw na poziomie lokalnym była prezentacja dotycząca Krakowa. Dzięki finansowaniu z rządowego programu „Maluch” oraz środkom europejskim w ciągu 3 lat udało się zwiększyć liczbę instytucji opieki nad dziećmi z 30 do ponad 70.

Paneliści omawiali także problemy matek z powrotem na rynek pracy i możliwego wsparcia ze strony państwa w tej kwestii. Dalsza dyskusja dotyczyła głównie problemu asymetrii obowiązków rodzinnych matek i ojców oraz wynikająca z tego potrzeba promocji aktywnego ojcostwa. W odpowiedzi na pojawiające się zagadnienia, minister Marcinkowska wezwała do zgłaszania wszystkich pomysłów i inicjatyw w związku z planowanym przeglądem ustaw. Przypomniała także o zaplanowanym wprowadzaniu przez resort programów pilotażowych kolejnych rozwiązań dla rodziców, a także zaplanowanych na jesień tego roku kampaniach informacyjnych promujących ojcostwo.

Przedszkole i szkoła – nowy rozdział w życiu dziecka – czyli jak wspierać i ułatwiać rodzinom dostęp do opieki i edukacji na najwyższym poziomie.

Minister edukacji, Krystyna Szumilas, mówiła o zwiększaniu szans edukacyjnych poprzez poszerzanie dostępu i podwyższenie jakości edukacji. Jako przykład efektów działań rządu przytoczyła:

- zwiększanie liczby miejsc dzieci w przedszkolach,

- dofinansowanie do podręczników,

- dofinansowanie edukacji przedszkolnej – przedszkola za „złotówkę”,

- podwyżki dla nauczycieli.

Paneliści dyskutowali m.in. na temat informatyzacji w polskich szkołach, w tym programie „Cyfrowa szkoła”. Prezydent Ostrowa Wielkopolskiego podzielił się dobrymi doświadczeniami swojego miasta w m.in. wykorzystaniu e-czytników jako kompendium podręczników do wielu przedmiotów. Zwrócił też uwagę, że właśnie e-czytniki mają charakterystykę kartki papieru i dzięki temu nie mają negatywnego wpływu na wzrok dzieci. Zwracano również uwagę na korzyści płynące z odciążenia tornistra dzieci i młodzieży oraz obniżenia kosztów podręczników dzięki ich cyfryzacji.

Przedszkola za „złotówkę” były również szerzej omówione przez panelistów. Aleksandra Sołtysiak-Łuczak ze Stowarzyszenia „Konsola” z Poznania zwróciła uwagę, że dzięki wprowadzeniu tego projektu eliminuje się dyskryminację i wykluczanie dzieci ze względu na biedę.

Elżbieta Tołwińska-Królikowska, koordynatorka projektu „Z Małej Szkoły w Wielki Świat”, przybliżyła problemy szkół we wsiach i mniejszych miejscowościach. Zwracała uwagę na zupełnie inną perspektywę, jaką mają mieszkańcy tych regionów, niż tych z dużych miast.

Dodatkowo na forum poruszono tematy świetlic i funkcjonowanie edukacji „pozaformalnej”. Przy tej okazji ks. Andrzej Augustyński podzielił się swoimi doświadczeniami z pracy w Stowarzyszeniu Siemacha.

Bezpieczna rodzina – czyli jak zadbać o bezpieczeństwo rodziny i pomóc tym, które są zagrożone.

- Zwalczanie przemocy domowej, jak każdej patologii, wymaga użycia wielorakich narzędzi, które muszą być skonfigurowane w jeden system – powiedział minister Bartłomiej Sienkiewicz. Stwierdził, że przeciwdziałanie przemocy powinno się opierać na współpracy pomiędzy przedstawicielami resortów, tak aby ta współpraca była efektywna. Przedstawił również efekty działań Policji w zakresie polityki antyprzemocowej. Podał przykłady odpowiednich kwestionariuszy wypełnianych w czasie interwencji i algorytmów postępowania. Dodał, że narzędzia te pozwalają na szybszą interwencję.

Paneliści dyskutowali także o tym jak zwiększyć identyfikację zjawisk przemocy, szczególnie w instytucjach, które mają bezpośredni kontakt z ofiarą. Ponadto rozmawiano o programach antyprzemocowych w tym o Krajowym Programie Przeciwdziałania Przemocy na lata 2014-2020.

Marek Michalak, Rzecznik Praw Dziecka, podkreślił, że polska legislacja w aspekcie zwalczania przemocy naprawdę robi postępy.

Tato polski – czyli ojciec w nowej rzeczywistości społecznej, ekonomicznej, kulturowej.

Uczestnicy panelu rozmawiali o:

- zmieniającym się modelu ojca,

- urlopie ojcowskim i rodzicielskim,

- godzeniu obowiązków domowych,

- roli więzi pomiędzy rodzicami i ich wpływie na dobro dziecka,

- stereotypach dotyczących ojców i ojcostwa.

Dyskutowano również o problemie dyskryminacji ojców w obszarze życia rodzinnego m.in. w postępowaniach sądowych dotyczących opieki nad dziećmi po rozwodzie. Ze statystyk wynika, że tylko w ok. 4 proc. przypadków wykonywanie władzy rodzicielskiej po rozwodzie i separacji zostaje powierzone ojcu.

W panelu udział wzięła m.in. pełnomocnik rządu do spraw równego traktowania Agnieszka Kozłowska-Rajewicz. – Dzięki zaangażowanemu ojcostwu zyskamy zarówno dobrego ojca, jak i matkę – zaznaczyła minister.

Rodzina wielopokoleniowa i wielodzietna – tradycja czy współczesne wyzwanie? Jak tworzyć warunki do wzajemnej opieki i rozwoju w rodzinach tradycyjnych?

Minister Władysław Kosiniak-Kamysz powiedział, że rząd projektuje wieloletnią politykę ds. osób starszych. – Seniorzy to nasz wielki skarb. Zarówno ze względu na emocje i wsparcie, jakie od nich mamy, ale i ekonomię – stwierdził. Mówiąc o rodzinie wielopokoleniowej zaznaczył, że trzeba dać szansę na solidarność międzypokoleniową. Podkreślił też, że działania rządu w polityce prorodzinnej „są efektem współdziałania ze środowiskiem, wsłuchania się w głos ludzi, którzy tym żyją”.

Jarosław Makowski z Instytutu Obywatelskiego zwrócił uwagę, że „szczególnie w dobie wyzwań demograficznych rodziny wielodzietne stają się trendy. Jest to jedna z metod przeciwdziałania, zapobiegania starzenia się społeczeństwa. Jest to inwestycja państwa i społeczna – powiedział. Dodał, że wg. badania CBOS w rodzinie wielopokoleniowej żyje 21 proc. Polaków, a chciałoby żyć 29 proc.

Paneliści zgodnie podkreślali, że nie można kojarzyć rodzin wielodzietnych z patologiami. Zaznaczyli też bardzo ważną rolę seniorów w rodzinach wielopokoleniowych.

Izabela Leszczyna, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów zaznaczyła, że państwo powinno wspierać rodziny wielodzietne. – To jedyna szansa na łagodzenie tendencji demograficznych, które nie są dla nas korzystne – powiedziała. Minister Kosiniak-Kamysz dodał, że rolą państwa jest stwarzanie warunków, aby rodziny wielodzietne mogły godnie żyć.

* * *

Forum dla Rodziny

W kontekście ogłoszonego na początku 2013 r. przez premiera Donalda Tuska tzw. Roku Rodziny, rządowi szczególnie zależy na nawiązaniu dialogu ze wszystkimi stronami zainteresowanymi tematem polityki prorodzinnej. Forum miało charakter konsultacyjny i mamy nadzieję, że jego efektem będzie wypracowanie kierunków działań i kolejnych długofalowych rozwiązań wspierających rodziny. Jest to szczególnie istotne w kontekście wyzwań demograficznych stojących przed Polską w najbliższych latach.

Teraz fora regionalne

W przyszłym miesiącu zaplanowane są również fora regionalne poświęcone tematyce rodziny. Natomiast na początku 2014 roku obędzie się podsumowanie cyklu na ogólnopolskim kongresie w Warszawie. Wtedy też, przedstawione zostaną wnioski oraz plan kompleksowych działań prorodzinnych, jakie rząd podejmie do końca kadencji.

Więcej informacji o działaniach rządu na rzecz rodziny można znaleźć na rządowej stronie www.rodzina.gov.pl.