Podczas posiedzenia Rady Ministrów, które odbyło się 15 lipca br., przyjęto projekt ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, przedłożony przez ministra spraw wewnętrznych.

Elektroniczna rejestracja aktów stanu cywilnego (odejście od papierowych aktów), udostępnienie obywatelom odpisów aktów stanu cywilnego w postaci elektronicznej, szybsze i prostsze załatwianie spraw w urzędach stanu cywilnego – to najważniejsze regulacje wprowadzone do projektu ustawy. Obecnie obowiązująca ustawa z 1986 r. nie spełnia standardów przejrzystej legislacji, większość przepisów wymaga modyfikacji ze względu na zmiany społeczno-prawne i postęp technologiczny.

Przepisy projektowanej ustawy przewidują, że 1 stycznia 2015 r. rozpocznie się informatyzacja rejestracji aktów stanu cywilnego.

Najważniejsze zmiany:

Akty urodzeń, małżeństw i zgonów będą rejestrowane w systemie teleinformatycznym.

Do aktów stanu cywilnego w postaci elektronicznej dostęp będą mieli wszyscy kierownicy urzędów stanu cywilnego. Dzięki informatyzacji obywatele będą mogli otrzymać odpis aktu stanu cywilnego w postaci papierowej w dowolnym urzędzie stanu cywilnego, niezależnie od tego, gdzie akt ten jest przechowywany. Jeśli obywatel zgłosi zapotrzebowanie na odpis aktu w postaci elektronicznej, to kierownik urzędu tą drogą prześle mu potrzebny dokument, czyli obywatel otrzyma akt bez wizyty w urzędzie.

Docelowo rozwiązanie to znacząco ograniczy obieg dokumentów papierowych, które stopniowo będą przenoszone do systemu teleinformatycznego.

Kierownicy urzędów będą mieć dostęp do elektronicznych aktów stanu cywilnego, co zwolni obywateli od obowiązku przedkładania w urzędach stanu cywilnego (usc) odpisów aktów stanu cywilnego niezbędnych do rejestracji stanu cywilnego.

Tym samym kierownicy usc nie będą przekazywać pocztą informacji o zmianach związanych ze stanem cywilnym.

Aktualizacja przez kierownika usc rejestru PESEL.

Kierownik urzędu stanu cywilnego będzie dokonywał aktualizacji numeru PESEL za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, w którym prowadzony jest rejestr stanu cywilnego. Przyjęto, że po sporządzeniu aktu urodzenia, kierownik usc (wykorzystując komunikację między rejestrem stanu cywilnego a rejestrem PESEL) wystąpi do ministra spraw wewnętrznych o nadanie numeru PESEL, który zostanie umieszczony w rejestrze przy odpowiednim akcie stanu cywilnego. Takie rozwiązanie zapewni prawidłową identyfikację obywatela.

Uproszczenie niektórych procedur dotyczących rejestracji stanu cywilnego przez zastąpienie wydawania decyzji administracyjnych czynnościami materialno-technicznymi wykonywanymi przez kierownika urzędu stanu cywilnego.

Odstąpienie od wydawania decyzji administracyjnych będzie dotyczyć np. odtworzenia treści aktu, jego uzupełnienia i sprostowania. Rozwiązanie to uprości i skróci procedury.

Możliwość zawarcia związku małżeńskiego poza urzędem stanu cywilnego, jednak w miejscu gwarantującym zachowanie powagi i doniosłości ceremonii oraz bezpieczeństwa wszystkich uczestników.

Za zorganizowanie takiej uroczystości trzeba będzie zapłacić. Oznacza to, że wszystkie pozastandardowe koszty związane z przeprowadzeniem ceremonii (np. dojazd kierownika urzędu stanu cywilnego, wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych) – będą pokrywali przyszli małżonkowie. Uiszczą oni też opłatę skarbową za sporządzenie aktu małżeństwa. Obecnie również można zawrzeć małżeństwo poza urzędem stanu cywilnego, ale tylko w szczególnych sytuacjach, np. ze względu na pobyt jednej osoby w szpitalu, zakładzie karnym. W takim przypadku strony nie ponoszą dodatkowych kosztów – poza opłatą skarbową za sporządzenie aktu małżeństwa.

Pozostałe propozycje zmian dotyczą m.in.:

• wyodrębnienia w ramach rejestru stanu cywilnego – rejestru uznań. Rejestr ten będzie służyć przyjęciom oświadczeń koniecznych do uznania ojcostwa.
• w aktach zbiorowych gromadzone będą oryginały dokumentów niepodlegające zwrotowi. Zapisano, że dokumenty z akt zbiorowych mogą być wydawane (w wersji elektronicznej lub wydruku dokumentu elektronicznego) na żądanie m.in. sądu czy prokuratora. Skróceniu do 80 lat ulegnie okres przechowywania aktów małżeństwa i aktów zgonu.
• akty stanu cywilnego, ich odpisy i inne dokumenty wystawiane w języku obcym składane kierownikowi usc w związku z rejestracją stanu cywilnego muszą być przedkładane wraz z urzędowym tłumaczeniem na język polski dokonanym przez tłumacza przysięgłego wpisanego na listę prowadzoną przez ministra sprawiedliwości.
• możliwość nadawania dzieciom imion obcych, jest to szczególnie ważne dla małżeństw mieszanych i imigrantów, uzyskujących obywatelstwo polskie. Nadal nie będzie można nadawać dzieciom więcej niż dwóch imion, imion zdrobniałych, a także ośmieszających lub nieprzyzwoitych.

źródło: Biuro Prasowe KP PO