Rząd przyjął projekt ustawy, która powołuje nowe forum prowadzenia dialogu o sprawach społeczno-gospodarczych – Radę Dialogu Społecznego, która zastąpi funkcjonującą od 2001 r. Trójstronną Komisję ds. Społeczno-Gospodarczych. Działania Rady powinny zapewnić warunki sprzyjające prowadzeniu dialogu społecznego. Ma temu służyć zmieniona formuła prawna, lepiej dostosowana do współczesnych warunków i spełniająca oczekiwania wszystkich partnerów społecznych. Konieczność powstania nowego forum współpracy sygnalizowane było zarówno przez partnerów społecznych, związki zawodowe i organizacje pracodawców, jak i stronę rządową.

Rada Dialogu ma realizować zasadę partycypacji i solidarności społecznej w zakresie zatrudnienia, poprawiać jakość i skuteczność wdrażania polityk i strategii społeczno-gospodarczych oraz budować wokół nich sprzyjające warunki do współpracy trzech partnerów – pracowników, pracodawców i rządu.

W pracach Rady będą mogli uczestniczyć (z głosem doradczym) przedstawiciele prezydenta, prezesa NBP oraz prezesa GUS. Do udziału w pracach Rady (z głosem doradczym) mogą być dopraszani przedstawiciele związków zawodowych i organizacji pracodawców, które nie spełniają kryteriów reprezentatywności oraz przedstawiciele organizacji społecznych i zawodowych. Powstaną także Wojewódzkie Rady Dialogu Społecznego (WRDS).

Zgodnie z projektem ustawy, do zadań Rady należeć będzie:

1. Wyrażanie opinii i zajmowanie stanowisk.

Podobnie jak obecnie, każda ze stron będzie mogła wnieść pod obrady Rady sprawy o dużym znaczeniu społecznym i gospodarczym, jeżeli uzna, że ich rozwiązanie jest istotne dla zachowania pokoju społecznego, rozwoju społeczno-gospodarczego i wzrostu dobrobytu, zwiększenia konkurencyjności polskiej gospodarki oraz spójności społecznej. Każda ze stron Rady (także w porozumieniu z inną stroną) będzie mogła zająć stanowisko w dowolnej sprawie dotyczącej polityki społecznej lub gospodarczej oraz wezwać inną stronę Rady do zajęcia stanowiska w sprawie, którą uzna znaczącą społecznie lub gospodarczo.

2. Opiniowanie przez stronę pracowników i stronę pracodawców Rady projektów założeń do projektów ustaw oraz projektów aktów prawnych wniesionych przez Radę Ministrów.

Termin na wyrażenie opinii to 30 dni od dnia przekazania projektu. Ze względu na ważny interes społeczny – termin ten może być skrócony do 21 dni. Nieprzedstawienie opinii w ww. terminie będzie oznaczać rezygnację z prawa jej wyrażenia. W przypadku, gdy Rada Ministrów nie uwzględni opinii lub dokona istotnych zmian w stosunku do opiniowanego projektu – będzie zobowiązana do przedstawienia swojego stanowiska w uzasadnieniu do projektu przedkładanego Sejmowi i powinna o tym poinformować Radę.

3. Inicjowanie procesu legislacyjnego na zasadach określonych w ustawie.

Strona pracodawców i pracowników będą mogły przedstawiać (wspólnie uzgodnione) projekty legislacyjne (wraz z uzasadnieniem i oceną skutków regulacji).

Ważnym rozwiązaniem jest możliwość skierowania wniosku o przeprowadzenie wysłuchania publicznego do podmiotu odpowiedzialnego za opracowanie aktu normatywnego dotyczącego spraw pozostających w gestii Rady. Uprawnienie do wnioskowania o wysłuchanie ma charakter fakultatywny. To samo dotyczy występowania z wspólnym zapytaniem do właściwego ministra.

Przedstawiciele strony pracowników i pracodawców otrzymali również możliwość podjęcia uchwały o wystąpieniu przez przewodniczącego Rady do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego w przypadku zaistnienia rozbieżności w wykładni prawa.

4. Wykonywanie innych zadań.

Zachowano możliwość zawierania ponadzakładowych układów zbiorowych pracy albo porozumień określających wzajemne zobowiązania stron (tak jak to określały przepisy dotyczące Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych).

Każdego roku Rada powinna określić swój program działania z uwzględnieniem sytuacji społecznej i gospodarczej kraju oraz wskazaniem zagadnień priorytetowych dla rozwoju i trwałości dialogu społecznego. Program powinien zostać przekazany Radzie Ministrów do 20 lutego każdego roku.

W projekcie ustawy zamieszczono przepisy określające tryb i formę podejmowania ustaleń przez Radę Dialogu Społecznego, określono także mechanizmy przekazywania spraw tworzonym w ramach Rady zespołom problemowym, stałym albo doraźnym.

Przyjęto, że w składzie Rady strony pracowników i pracodawców będą reprezentowane przez taką samą liczbę przedstawicieli. Liczbę przedstawicieli strony rządowej będzie ustalał prezes Rady Ministrów. Członków Rady będzie powoływał i odwoływał Prezydent RP na wniosek każdej organizacji pracowników.

Funkcja przewodniczącego będzie pełniona rotacyjnie – naprzemiennie przez przedstawiciela każdej z trzech stron. Kadencja przewodniczącego Rady Dialogu Społecznego będzie trwała rok. Posiedzenia Rady będą jawne.

Rada Dialogu Społecznego zastąpi funkcjonującą od 2001 r. Trójstronną Komisję ds. Społeczno-Gospodarczych.

Projekt zakłada powołanie również Wojewódzkich Rad Dialogu Społecznego (WRDS), które, podobnie jak w obecnie, będą realizować dialog czterech stron: pracowników, pracodawców, rządu (jego reprezentantem jest wojewoda) oraz strony samorządowej, którą reprezentuje marszałek województwa.

źródło: KPPO