Na początku XX wieku możliwość brania udziału w wyborach nie była rzeczą powszechną. Tym bardziej dla Polek 28 listopada powienien być ważnym dniem.  Mija 98 lat od momentu, kiedy kobiety w Polsce uzyskały prawa wyborcze. Właśnie 28 listopada w 1918 roku Józef Piłsudski podpisał dekret w którym potwierdzono, że “prawa wyborcze mają wszyscy obywatele bez względu na płeć”. Kobiety otrzymały w Polsce prawa wyborcze wcześniej niż obywatelki chociażby Stanów Zjednoczonych, Francji i Wielkiej Brytanii.

Polskie kobiety sobie te prawa wywalczyły. Były zaangażowane w życie obywatelskie, w walkę o odzyskanie niepodległości, w PPS-ie ramię w ramię z mężczyznami brały udział w akcjach bojowych.– podkreślał w wywiadzie dla Polskiego Radia  Tomasz Nałęcz.

W Polsce kobiety uzyskały prawa wyborcze po odzyskaniu suwerenności w 1918 dekretem Tymczasowego Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. Dekret Naczelnika Państwa o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego stanowił, iż “Wyborcą do Sejmu jest każdy obywatel Państwa bez różnicy płci” (art. 1) oraz “Wybieralni do Sejmu są wszyscy obywatele (lki) państwa posiadający czynne prawo wyborcze” (art. 7); postanowienia te zostały utrzymane przez konstytucję marcową.

Polki po raz pierwszy poszły do urn w 1919 roku, a do parlamentu dostało się niespełna 2 procent kandydatek. Pierwszymi Paniami zasiadającymi w polskim parlamencie zostały Gabriela Balicka, Jadwiga Dziubińska, Irena Kosmowska, Maria Moczydłowska, Zofia Moraczewska, Anna Piasecka, Zofia Sokolnicka oraz Franciszka Wilczkowiakowa.

W II Rzeczpospolitej Polki były uprawnione do piastowania stanowisk publicznych na równi z mężczyznami. Polskie prawo nie dopuszczało żadnych ograniczeń ze względu na płeć.

Dla przypomnienia:

• Pierwszym państwem, które wprowadziło prawo wyborcze dla kobiet na całym swoim terytorium była Nowa Zelandia, będąca terytorium angielskim o ograniczonej autonomii. Był to rok 1893 roku.
• Na terenie USA prawo do głosowania najwcześniej uzyskały kobiety mieszkające w Wyoming (1869). Jednak prawo wyborcze na terenie całych Stanów Zjednoczonych panie uzyskały dzięki 19 poprawce do konstytucji w 1920 roku.
• W Wielkiej Brytanii kobiety uzyskały prawo wyborcze dopiero w 1928 r. Jednak nie wszystkie – do urn miały prawo iść tylko kobiety, które ukończyły wyższe uczelnie lub posiadały dobra przynoszące dochód, ponadto w dniu wyborów musiały mieć ukończone 30 lat.
• Francja słynąca z wolność nadała prawa swoim obywatelkom dopiero w 1945r., chociaż już w czasie Rewolucji Francuskiej Olimpia de Gouges ogłosiła „Deklarację Praw Kobiety i Obywatelki”.
• W Europie najpóźniej prawo wyborcze uzyskały Szwajcarki w 1971 roku. W 1981r. do deklaracji Konstytucji Szwajcarii dodano zapis o równości Szwajcarów i Szwajcarek.
• Obecnie o decydowaniu o losach państwa nie mają mieszkanki Brunei, w Libanie zaś prawo wyborcze posiadają tylko kobiety z odpowiednim wykształceniem (ten sam przepis nie dotyczy mężczyzn). W XXI w. prawo do głosowania uzyskały kobiety z Arabii Saudyjskiej w 2015 oraz Zjednoczonych Emiratów Arabskich w 2006 (z ograniczeniami, rozszerzone w wyborach 2011), a w Kuwejcie w 2005 r.

Korzystajmy mądrze ze swoich praw, bo nie są one dane raz na zawsze.

Źrodło: Newsweek, Polskie Radio, Wikipedia