4 lipca 1989 r. odbyło się inauguracyjne posiedzenie Senatu, odrodzonego w wyniku pierwszych wolnych wyborów po II wojnie światowej. Wybrano do niego 99 senatorów z Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” i 1 senatora niezależnego.
Na pierwsze posiedzenie Senatu przybyli m.in. I sekretarz KC PZPR, przewodniczący Rady Państwa PRL Wojciech Jaruzelski, przewodniczący NSZZ „Solidarność” Lech Wałęsa, przewodniczący Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego Bronisław Geremek, prezes Centralnego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Jerzy Jóźwiak, prezes Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i marszałek Sejmu PRL IX kadencji Roman Malinowski oraz prezes Unii Chrześcijańsko-Społecznej Kazimierz Morawski.
Obrady Izby otworzył marszałek senior Stanisław Stomma. W swoim wystąpieniu podkreślił, że rozpoczyna się nowy okres historii Polski, a wyrazem tych zmian jest także przywrócenie Senatu. Przekonywał, że przemiany są konieczne, ale należy się strzec „zboczenia na bezdroża”. Jak mówił, „pokolenia przyszłe będą miały prawo sądzić nas wyjątkowo surowo, bo w naszej trudnej roli dziejowej i złej sytuacji geopolitycznej otrzymaliśmy tym razem wyjątkową szansę: możność uporządkowania spraw narodowych na własną modłę i umocnienia naszego wspólnego domu”.
Senatorowie uczcili zmarłego 29 czerwca 1989 r. senatora elekta Grzegorza Białkowskiego.
Andrzej Stelmachowski, po wybraniu go na marszałka Senatu, powiedział: „Myślę, że, podobnie jak Państwo, czuję pewne ciśnienie historii, bo przecież Senat Najjaśniejszej Rzeczypospolitej towarzyszył jej dziejom od wielu setek lat w chwilach dobrych i złych, i oto teraz, po 50-letniej bez mała przerwie, znowu wraca do istnienia. (…) związane są z nim wielkie nadzieje. Obyśmy im sprostali. Obyśmy nigdy nie zapomnieli o naszej służebnej roli wobec narodu, wobec Polski. Tak bardzo bym pragnął, byśmy mogli przyczynić się do budowy Polski w pełni niepodległej, a jednocześnie przyjaznej wszystkim sąsiadom, nie tylko zasobnej, ale i realizującej zasady sprawiedliwości społecznej, energicznie rządzonej, ale jednocześnie zapewniającej wolności obywatelskie”.
Na wicemarszałków wybrano: Zofię Kuratowską, Józefa Ślisza i Andrzeja Wielowieyskiego. Dziękując za wybór, Zofia Kuratowska podkreśliła wagę udzielonego senatorom mandatu zaufania. „Nigdy tego zaufania nie zawiedziemy i będziemy robić to, cośmy obiecywali naszym wyborcom: z tej trybuny zawsze mówić prawdę” – zapewniła.
To pierwsze posiedzenie zainaugurowało okres niezwykle intensywnej pracy, która zaowocowała znaczącym wkładem Senatu w proces transformacji ustrojowej, z najważniejszym dokonaniem, jakim był pakiet ustaw o samorządzie terytorialnym. W swoich wspomnieniach z tamtego okresu senatorowie podkreślali, że mieli poczucie udziału w przełomowych wydarzeniach i odpowiedzialności za przemiany o wadze historycznej. Zdawali sobie sprawę, że kładą podwaliny nowego systemu prawnego. Wiedzieli też, że na ich Izbę, jako jedyną wybraną w pełni demokratycznie, patrzy z nadzieją społeczeństwo, zmęczone wieloletnią katastrofalną sytuacją gospodarczą. Z tego samego powodu Senat wziął również na siebie funkcję sumienia narodu, podejmując inicjatywy o charakterze rozliczeniowym i symbolicznym.
źródło; senatgov.pl